Συμπληρώθηκαν φέτος 59 χρόνια από την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη. Η σημερινή μας συγκέντρωση δηλώνει ότι δεν ξεχνάμε, ότι συνεχίζουμε, έχοντας στο νου και στη συνείδησή μας βαθιά χαραγμένο το χρέος, να κάνουμε ότι μπορούμε για «να ξημερώσουν και στη χώρα μας καλύτερες μέρες».
Ποια ήταν η πηγή που τροφοδότησε με αυτή τη δύναμη τον Μπελογιάννη, με αυτή τη δύναμη εκατομμύρια κομμουνιστές όπου Γης, ώστε, εκείνοι και εκείνες που πολύ αγάπησαν τη ζωή, να βαδίσουν συνειδητά, προμελετημένα, στο δρόμο για το θάνατο; Γιατί τόσοι και τόσες αντιμετώπισαν με περιφρόνηση τις Σειρήνες που ψιθύριζαν υποσχέσεις για «επίζηλες» θέσεις, αν αποκήρυσσαν τις ιδέες και το Κόμμα τους;
Κάθε φορά που τιμάμε τον Νίκο Μπελογιάννη, τους χιλιάδες ήρωες που γέννησε το ΚΚΕ, έρχονται στο νου μας τα ίδια ερωτήματα, τα οποία αβίαστα ακολουθεί πάντα η ίδια απάντηση:
Δεν είναι τετριμμένα τα ερωτήματα. Το ίδιο και η απάντηση σε αυτά. Περιέχουν όλη την ουσία της θυσίας, όλη την ουσία της ταξικής πάλης και η αξία τους είναι διαχρονική.
Οι Μπελογιάννηδες έφτασαν μέχρι την υπέρτατη θυσία, γιατί είχαν ανεξάντλητη αγάπη για την εργατική τάξη, το λαό, γιατί είχαν ακλόνητη πίστη στο Κόμμα τους και στο ρεαλισμό της πάλης για μια κοινωνία απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, μια κοινωνία αληθινής ελευθερίας.
Αυτά ο Μπελογιάννης, κάνοντας το καθήκον του, τα υλοποίησε σε όλη τη ζωή του και με το αίμα του. Πιστεύω πως ακόμα και όταν στάθηκε μπροστά στο θάνατο, το μέλλον σκεπτόταν. Με πλήρη επίγνωση ότι η τελευταία στάση, αυτή του γενναίου δοσίματος ζωής, είναι ικανή να εξαπολύσει ανυπολόγιστες δυνάμεις.
Ο Μπελογιάννης δεν ήταν απλώς γέννημα θρέμμα της Ηλείας. Στην Πελοπόννησο δούλεψε και ανέπτυξε δράση με αποτελέσματα από σοβαρές καθοδηγητικές ευθύνες. Μια σειρά κατορθώματα και δημιουργήματα του ΚΚΕ και του λαϊκού κινήματος στην περιοχή την ένδοξη δεκαετία του 40 αλλά και μετέπειτα έχουν τη σφραγίδα του Νίκου Μπελογιάννη σε ορισμένα δε από αυτά ήταν ο πρωταγωνιστής. Τα αποτελέσματα αυτής της προσφοράς του και της δράσης του και ο απόηχος της παρουσίας του τότε, φτάνουν μέχρι σήμερα. Δεν είναι μόνο τα κείμενα, τα γεγονότα και τα ντοκουμέντα, αλλά και τα άλλα ζωντανά σημάδια που άφησε περνώντας σαν καθοδηγητής, η αγάπη και η εκτίμηση των συντρόφων και όσων τον έζησαν από κοντά και το γεγονός ότι ήταν στην καρδιά του απλού λαού της περιοχής από όπου και αν πέρασε. Ο Μπελογιάννης ζούσε τον παλμό και τον σφυγμό όχι μόνο της Κ.Ο. αλλά και των λαϊκών μαζών. Πάλεψε, έζησε μαζί τους.
Από την ζωή και το θάνατο του Νίκου Μπελογιάννη αναδεικνύονται πλευρές πολύ ενδιαφέρουσες και πολύ χρήσιμές για την πάλη μας και μέχρι σήμερα αλλά και τις μελλοντικές που έρχονται και μπορούμε να διδαχθούμε από αυτές:
Από τον τύπο κομμουνιστή που εκπροσωπούσε ο Μπελογιάννης, του πολύπλευρου και πολυσύνθετου ανθρώπου, ο οποίος μέσα σε συνθήκες φοβερά δύσκολες παλεύει σε όλα τα πεδία και σε όλα τα μέτωπα.
Ότι πρέπει να δίνουμε προτεραιότητα παρά τις αντιξοότητες στην κατάκτηση της επαναστατικής θεωρίας.
Να παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις στην οικονομία και στην κοινωνία, τις μεγάλες αλλαγές που γίνονται, να τις παίρνουμε υπόψιν στη σύγχρονη στρατηγική μας.
Πλούσια πείρα εξάγεται από τη δράση στην κατοχή και την απελευθέρωση, σε συνθήκες όπου αλληλοδιαπλέκονται το κοινωνικοταξικό με το εθνικοαπελευθερωτικό, όπου διαμορφώνεται μεν επαναστατική κατάσταση, αλλά δεν έχει διαμορφωθεί και η στρατηγική για την εξουσία, για την νίκη.
Βγάζουμε συμπεράσματα από το πώς έδρασε ο αντίπαλος, ο ιμπεριαλισμός και η πλουτοκρατία, από το ρόλο των σχεδίων τύπου MARSHALL, του ΝΑΤΟ και της ΕΟΚ, σήμερα ΕΕ, των κυβερνήσεων και κομμάτων τους. Αλλά και από την κατάσταση στην Ελλάδα μετά τον εμφύλιο, την αδυσώπητη πάλη με το εχθρικό στρατόπεδο, αλλά και εντός του λαϊκού στρατοπέδου με τον οπορτουνισμό.
Ο Μπελογιάννης δολοφονήθηκε επειδή ήταν στέλεχος του ΚΚΕ και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Επειδή πίστευε, όπως είπε και στο τακτικό στρατοδικείο, «στην πιο σωστή θεωρία που διανοήθηκαν τα πιο προοδευτικά μυαλά της ανθρωπότητας». Επειδή δεν πρόδωσε το λαό, δεν μετακόμισε στο Κάιρο και δεν κρύφτηκε στα κρίσιμα χρόνια της γερμανοϊταλικής κατοχής, όπως έκαναν τα πιο διαλεχτά παιδιά της αστικής τάξης, ο Παπανδρέου, ο πλαστήρας και άλλοι πολλοί.
Έχει αξία να ξέρουμε ότι δολοφόνοι του Μπελογιάννη και των συντρόφων του δεν ήταν μόνο οι στρατοδίκες και πολύ περισσότερο οι εκτελεστές, αλλά πριν απ' όλα η πλουτοκρατία του τόπου, το Παλάτι, οι ΗΠΑ και βεβαίως η κυβέρνηση Πλαστήρα. Να ξέρει ότι ο Πλαστήρας και ολόκληρη η κυβέρνησή του μπορούσαν να απαιτήσουν την απονομή χάριτος και δεν το έκαναν. Η κυβέρνηση Πλαστήρα αγνόησε προκλητικά την παγκόσμια κινητοποίηση για τη ματαίωση των εκτελέσεων. Γι' αυτό και έχει καταγραφεί στην Ιστορία με το στίγμα ενός από τους δολοφόνους του Μπελογιάννη.
Ο Μπελογιάννης συμβόλισε και εξέφρασε κατά τον καλύτερο τρόπο την ανάγκη να υπάρχει και να δρα το ΚΚΕ σε όλες τις συνθήκες, νόμιμες και παράνομες, αντιπαλεύοντας το δήθεν «ιερό και όσιο» της αστικής νομιμότητας. Υλοποίησε εκείνο που το Πολιτικό Γραφείο διακήρυξε στις 18 του Φλεβάρη 1952, τρεις μέρες μετά την έναρξη της δεύτερης δίκης με τη συκοφαντία της κατασκοπίας:
«Μας κατηγορούν για παράνομη δράση. Τους απαντάμε: Το πιο νόμιμο και ιερό δικαίωμα και υποχρέωση του κάθε πατριώτη Έλληνα είναι να παλεύει την παρανομία τους και το νόμο τους. Η πιο άγια και απαραβίαστη νομιμότητα σήμερα στην Ελλάδα είναι ο αγώνας, ο ανειρήνευτος και αποφασιστικός».
Ας μην ξεχνάμε ότι η στάση του ΚΚΕ εκείνα τα χρόνια, η σταθερή επιμονή του να ενισχύει τη δουλειά του για την ανασυγκρότηση των χτυπημένων παράνομων Κομματικών του Οργανώσεων, επικρίνεται ως τις μέρες μας με δριμύτητα από τον οπορτουνιστικό χώρο. Εδώ και δεκαετίες χαρακτηρίζεται ως σεχταριστική η προσήλωσή του στο συνδυασμό της παράνομης με τη νόμιμη δράση.
Ορισμένοι δε δίστασαν να την αποκαλέσουν και εγκληματική, γιατί, όπως ισχυρίζονταν, οδηγούσε στον άσκοπο χαμό στελεχών του Κόμματος και στην απομόνωσή του από τις πλατιές μάζες των ΕΑΜιτών. Ας μην ξεχνάμε ακόμα ότι από τότε έγινε προσπάθεια να υπονομευτεί η αυτοτελής ύπαρξη του ΚΚΕ και ότι λίγα χρόνια αργότερα οδηγήθηκε στην αυτοδιάλυσή του.
Ποιος και γιατί απαγόρευσε την ελεύθερη δράση του ΚΚΕ; Ποιος και γιατί σήμερα απαγορεύει την ελεύθερη δράση Κομμουνιστικών Κομμάτων σε μια σειρά χώρες, ευρωπαϊκές, που είναι μάλιστα και μέλη της ΕΕ; Ποιος και γιατί ακόμα και όταν επιτρέπεται η δράση ενός ΚΚ βάζει πρωτοφανείς όρους για τη συμμετοχή του στις εθνικές εκλογές; Ποιος και γιατί βγάζει εκτός νόμου την προκήρυξη και πραγματοποίηση απεργίας; Ποιος και γιατί απειλεί με απόλυση τον εργάτη απεργό; Ποιος και γιατί πραγματοποιεί την απειλή του την άλλη μέρα της απεργίας ή λίγο μετά;
Δε χρειάζεται να τους ονοματίσουμε. Τους ξέρουμε. Είναι οι ίδιοι και τότε και τώρα. Η διεθνής και εγχώρια αστική τάξη και οι υπηρέτες της.
Δεν απορρίπτουμε γενικά και αφηρημένα το ρόλο του νόμου, του δικαίου, δεν είμαστε γενικά και αφηρημένα αντιεξουσιαστές. Απορρίπτουμε την πολιτική που επιβάλλει το εργατικό, το λαϊκό σιωπητήριο, τη συναίνεση και υποταγή στις αντιλαϊκές αποφάσεις σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Έχουμε και σήμερα διακηρύξει ότι νόμος για μας είναι το δίκιο του παραγωγού όλου του κοινωνικού πλούτου, που τον καρπώνονται οι επιχειρηματικοί όμιλοι με την αποφασιστική βοήθεια των πολιτικοστρατιωτικών οργανισμών τους και των αστικών κομμάτων και κυβερνήσεων. Αυτό το σύνθημα είναι εξαιρετικά επίκαιρο και σήμερα, που δυναμώνει συνεχώς η επίθεση κατά των λαϊκών δικαιωμάτων, στη φάση της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, ενώ είναι βέβαιο ότι παρά το αδυσώπητο της θύελλας που ζήσαμε επέρχεται και νέα κατά της εργατικής τάξης, των αυτοαπασχολούμενων και της φτωχής αγροτιάς.
Βεβαίως, παίρνουμε υπόψη το συσχετισμό δυνάμεων, το επίπεδο της λαϊκής πολιτικής συνείδησης, την ετοιμότητα του εργατικού κινήματος, των λαϊκών μαζών, στην κρίσιμη στιγμή να κάνει ένα βήμα, να δρασκελίσει το χαντάκι στην ώρα του. Άλλο πράγμα αυτό και άλλο η ιδεολογική και πολιτική υποταγή στον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων. Σε τέτοιες δύσκολες συνθήκες η ευθύνη του κομμουνιστή γίνεται όλο και πιο μεγάλη, όλο και πιο καθοριστική, και σε ατομικό επίπεδο.
Ας σκεφθούμε καλά: Χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι ριζοσπάστες αγωνιστές βρίσκονται αντιμέτωποι συχνά και στο μέλλον θα βρίσκονται ακόμα πιο συχνά με την απειλή της απόλυσης αν πάρουν μέρος σε απεργία.
Εμείς το λέμε καθαρά και παστρικά: Δεν κάνουμε πίσω ούτε πόντο. Και ένας κομμουνιστής ή κομμουνίστρια να βρεθεί μόνος σε έναν τόπο δουλειάς, χωρίς καμιά συμπαράσταση στην εργοδοτική πίεση, είναι υποχρεωμένος να κάνει το καθήκον του, να απεργήσει, να σηκώσει κεφάλι. Αν δεν το κάνει, τότε οι συνάδελφοί του, αυτοί που παλεύουν μέσα τους με το φόβο τους, με το ερώτημα αν κάνουν σωστά που δεν απεργούν, θα βρουν δικαιολογία για την έλλειψη θάρρους, θα χάσουν πολύτιμο χρόνο, θα χάσουν αυγά και καλάθια. Η κομμουνιστική αυτοθυσία, ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση δε χάνει ποτέ την αξία και τη σημασία της, δε χάνει ούτε και θα χάσει ποτέ την ουσιαστική αποτελεσματικότητά της.
Την απάντηση την έδωσε από τότε ο Μπελογιάννης όταν αντιμετώπιζε την παράνομη είσοδό του στην Ελλάδα. Και λίγους μήνες πριν από τον ερχομό του στην Ελλάδα, όταν έγραψε στο ημερολόγιό του «...πότε να βρεθώ κάτω αδιαφορώντας για τις συνθήκες που θα συναντήσω», αλλά και στην απολογία του κατά τη δεύτερη δίκη, όπου διακήρυξε:
«Γι' αυτό ακριβώς και η μεγαλύτερη μάχη δίνεται για τον παράνομο μηχανισμό και οι αντίπαλοί μας προσπαθούν να τρομοκρατήσουν όσους δουλεύουν στον παράνομο μηχανισμό. Εγώ δεν αρνούμαι ότι ήρθα στην Ελλάδα ακριβώς για να εφαρμόσω τη γραμμή του Κόμματος».
Η θυσία του Μπελογιάννη και των συντρόφων του, ανάμεσα σε πολλά άλλα, διδάσκει και πώς πρέπει να βλέπει ο κομμουνιστής το λεγόμενο άμεσο αποτέλεσμα της πάλης, ακόμα περισσότερο όταν βρίσκεται σε συνθήκες παγκόσμιας υποχώρησης του κομμουνιστικού κινήματος, όπως αυτές που ζούμε μετά την αντεπανάσταση του 1989 - 1991.
Το άμεσο αποτέλεσμα του αγώνα δεν είναι μόνο, αν θέλετε δεν είναι κυρίως, κάποιες υλικές απολαβές, δίχως να τις υποτιμάμε και αυτές. Είναι πάνω απ' όλα η πέτρα που βάζει κάθε αγωνιστής για να γείρει υπέρ του λαού ο συσχετισμός δυνάμεων. Είναι η φλόγα που ανάβει στη συνείδηση των εργαζομένων, για να συστρατευθούν στην πάλη κάποιοι πρωτοπόροι σήμερα, χιλιάδες και χιλιάδες πρωτοπόροι αύριο.
Έτσι μας έμαθε το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα να μετράμε πρωταρχικά αυτό που η δράση δίνει στο παρόν και στο χρόνο. Αυτή τη ζυγαριά είχε μπροστά του και ο Μπελογιάννης, όταν έδινε αλύγιστος τη μάχη στην παρανομία, στην ανάκριση, στα στρατοδικεία και στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Ο Μπελογιάννης συνδύασε σε όλη τη ζωή του την οργανωτική δουλειά με την ιδεολογική. Έδειξε με έργα και με το λόγο ότι ο κομμουνιστής πρέπει να είναι πολύπλευρος, να συνδέει την επαναστατική θεωρία με την επαναστατική δράση. Δηλαδή, να κατακτά τη γνώση βάζοντάς την σε δοκιμασία στα βαθιά νερά της πράξης και να βελτιώνει την ποιότητα της επαναστατικής πράξης αφομοιώνοντας συνεχώς νέες γνώσεις.
Ο Μπελογιάννης μελετούσε στο βουνό, κρατώντας το όπλο στο άλλο χέρι. Στη φυλακή, έγραφε με σβησμένα σπίρτα και κάτω από το βλέμμα του δεσμοφύλακα μάθαινε τα ρωσικά από ένα ομόγλωσσο ευαγγέλιο που βρέθηκε στο κελί. Διανοούμενος αυτός, μπολιάστηκε με τις αρετές του εργάτη. Που θα πει ότι και ο εργάτης πρέπει να πασχίζει να μπολιάζεται με τις αρετές του επαναστάτη διανοούμενου. Σε αυτό το πεδίο δοκιμαζόμαστε και εμείς σήμερα ως μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, για να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί, πιο ικανοί να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της ταξικής πάλης, στο καθήκον της ανασύνταξης του εργατικού - λαϊκού κινήματος, για τη συμμαχία, για τη λαϊκή εξουσία.
Η συνεχής κατάκτηση της γνώσης, για να γίνει καλύτερη η δράση, αποτελεί προϋπόθεση για την ενδυνάμωση της ιδεολογικής σταθερότητας. Και αυτή με τη σειρά της αποτελεί προϋπόθεση για να υπάρχει και πολιτική σταθερότητα, αλλά και η αισιοδοξία που εμπνέει θέληση και ικανότητα αντεπίθεσης κατά του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος.
Το ΚΚΕ γεννά και σήμερα Μπελογιάννηδες, μπροστάρηδες στον αγώνα για τη λαϊκή εξουσία, το σοσιαλισμό
Αυτό που τροφοδότησε και τροφοδοτεί με τόση δύναμη εκατομμύρια Μπελογιάννηδες στην Ελλάδα και όπου Γης, ώστε να αντιμετωπίσουν με τόση περιφρόνηση το θάνατο είναι δίχως αμφιβολία το όραμα για μια κοινωνία απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, μια κοινωνία αληθινής ελευθερίας. Είναι η πίστη ότι αυτά θα γίνουν πραγματικότητα. Οι νέες γενιές των κομμουνιστών ας κρατήσουν τα λόγια του Μπελογιάννη:
«Αντλείς απέραντες και ανεξάντλητες δυνάμεις από την πίστη σου στο Κόμμα και στη νίκη».